پێشەکی
“قسە کردن بە زمانەکان” بابەتێکی گرنگە کە لە کڵێساکانی ئەمڕۆدا و بیروڕای جیاوازی لەسەرە . زۆر کەس پرسیار دەکەن: ئایا ئەم بەهرە ڕۆحییە هێشتا هەیە؟ ئایا هەموو مەسیحییەکان دەبێت بە زمانەکان قسە بکەن؟ ئایا ئەمە نیشانەی ئەوەیە کە کەسێک ڕۆحی پیرۆزی هەیە؟
بۆ وەڵامدانەوەی ئەم پرسیارانە، پێویستە بگەڕێینەوە سەر کتێبی پیرۆز و ببینین خودا چیمان فێر دەکات. ئەم بابەتە بە ئاسانی و بە ڕوونی، ڕوونی دەکاتەوە کە لە کتێبی پیرۆزدا دوو جۆری جیاواز لە “زمانەکان” باسکراوە:
- لە کرداری نێردراواندا: زمانەکان واتە قسەکردن بەو زمانانەی کە بوونیان هەبوو و خەڵکی بەکاریان دەهێنان وەک (کوردی، عەرەبی، فارسی، و هتد). ئەمە بەهرەیەکی تایبەت بوو بۆ بڵاوکردنەوەی مژدەی ئینجیل.
- لە نامەی یەکەمی کۆرنسۆسدا: زمانەکان واتە قسەکردن بە دەنگی نامۆ کە کەس تێی ناگات. ئەمەش کێشەی لە کڵێسای کۆرنسۆسدا دروست کردبوو.
ئەم بابەتە یارمەتیت دەدات تێبگەیت لە جیاوازی ئەم دوو جۆرە، و بزانیت خودا چ ڕێنماییەکی بۆ کڵێساکانی ئەمڕۆ داناوە.
(أ) قسە کردن بە زمانەکان لە پەرتووکی کرداری نێردراوان
لە پەرتووکی کرداری نێردراوان، قسە کردن بە زمانەکان توانایەکی نائاسایی بوو کە خودا دەیبەخشی. نێردراوەکانی مەسیح لە ڕێگەی ڕۆحی پیرۆزەوە توانایان وەرگرت بۆ ئەوەی بە زمانە جیاوازەکانی تری جیهان قسە بکەن. ئەم زمانانە بوونیان هەبوو و خەڵکی تێیان دەگەیشتن. بەم شێوەیە نێردراوەکانی توانییان مژدەی ئینجیل کە باسی کەسایەتی مەسیح، هاتنی مەسیح بۆ جیهان، ژیان، مردن و هەستانەوەی مەسیح دوای مردنی لە سەر خاچ ڕابگەیەنن. (کرداری نێردراوان ٢ :٧-١١).
ئەم بەخشینە دوو ئامانجی سەرەکی هەبوو:
١. بۆ نیشاندانی ئەوەی کە پێشبینییەکی کۆن لە پەیمانی کۆن (یۆئێل ٢ :٢٨-٢٩) بەڕاستی هاتە دی.
٢. بۆ بەڵگەهێنانەوەی ئەوەی کە ڕۆحی پیرۆز بەڕاستی بە نێردراوانی مەسیح و باوەڕداران بەخشراوە (کرداری نێردراوان ٢ :١٦).
قسە کردن بە زمانەکان نیشانەیەک بوو کە دەبینرا و دەبیسترا. ئەم نیشانەیە سەلماندی کە مەسیح لە ڕێگەی ڕۆحی پیرۆزەوە گەڕاوەتەوە نێو نێردراوەکانی، هەروەک و چۆن پێش گەڕانەوەی بۆ ئاسمان بەڵێنی پێدان: «بە هەتیوی بەجێتان ناهێڵم، دێمەوە لاتان» (یوحەنا ١٤: ١٨).
ئەم نیشانەیە کە دەبینراو دەبیسترا، نیشانەیەک بوو، یەکەم جار بۆ جوولەکەکان کە باوەڕیان بە عیسا هێنا (کرداری نێردراوان ٢). دووەم جار بۆ سامیرییەکان، کە نیوە جوولەکە بوون (کرداری نێردراوان ٨). سێیەم جار بۆ نەتەوەکانی تر، کە جوولەکە نەبوون (کرداری نێردراوان ١٠-١١، ١٥). (بڕوانە کرداری نێردراوان ١ :٨).
لە کرداری نێردراوان ٢دا ئەم نیشانانە ڕوون بوون:
- زمانەکانی ئاگر (دەبینرا).
- بایەکی بەهێز (هەست پێدەکرا).
- قسەکردن بە زمانە جیاوازەکان (دەبیسترا).
پەرتووکی کرداری نێردراوان باسی ئەو کارانە دەکات کە خودا لەو سەردەمەدا کردی. ئەم ڕووداوانە تەنها یەک جار ڕوویاندا. واتە ئە ڕووداوانە دووبارە نابنەوە. کرداری نێردراوان چیرۆکی ئەو کاتەیە. ئەم پەرتووکە ناڵێت کە ئەمڕۆ پێویستە لە کڵێساکاندا هەمان شت دووبارە ڕووبدات.
ئینجیل دەڵێت: کاتێک ڕۆحی پیرۆز لە ژیانی کەسێکدا یان لە ناو باوەڕداراندا هەیە، ئەم نیشانانە دەردەکەون:
– دروستبوونی کڵێسایەکی کارا (١ کۆرنسۆس ١٢:١٢-١٣؛ بڕوانە کرداری نێردراوان ٢ :٤٢).
– بەروبوومی ڕۆحی پیرۆز لە ژیانی باوەڕداردا، بەتایبەتی خۆشەویستی (گەلاتیا ٥ :٢٢).
تەنانەت ئەگەر هەندێک بەخشینی ڕۆحی لە لە کڵێسادا نەبن، خۆشەویستی هەمیشە دەبێت هەبێت (١ کۆرنسۆس ١٣ :١-٨)!
ئینجیل ناڵێت کە ڕاگەیاندنی پەیامی خودا بە زمانی ناسراوی خەڵکی نیشانەیە بۆ وەرگرتنی ڕۆحی پیرۆز بێت! واتە ئەگەر کەسێک پەیامی خودا ڕابگەیەنێت، واتای ئەوە نیە کە ڕۆحی پیرۆزی هەیە. هەروەها ئینجیل لە هیچ شوێنێک ناڵێت کە قسەکردن بە زمانەکان (زمانی فریشتەکان) نیشانەی ئەوەیە کە کەسی قسەکەر بەو زمانانە، ڕۆحی پیرۆزی هەیە یان لە ڕۆحی پیرۆز هەڵکێشراوە.
(ب) زمانەکان لە نامەی یەکەمی بۆ کۆرنسۆس.
لە نامەی یەکەمی کۆرنسۆس (١ کۆرنسۆس ١٢:١٠، ٢٨-٣٠؛ ١٣ :١، ٨-١١؛ ١٤ :١-٣٣)، قسەکردن بە زمانەکان توانایەکی نائاسایی بوو. ئەم توانایە واتە: گوتنی شتەکان بە دەنگی نامۆ و نەزانراو کە کەس تێی ناگات (زمانی فریشتەکان). ئەم توانایە لەگەڵ زمانی ئاگر یان دەنگی با نەبوو. چونکە ئەم زمانە دەبیسترا بەڵام هیچ کەس تێی نەدەگەیشت، بۆیە تێکەڵی و سەرلێشێواندنی لە کڵێسادا دروستدەکرد.
پۆڵسی نێردراوی مەسیح باس لە شتێک ناکات وەک تەقینەوەیەکی لەناکاو، بە شێوەیەک کەسێک یەکسەر بە زمانی نەزانراو دەست بکات بە قسەکردن. بەڵکو ئەو باس لە توانایەکی بەردەوام دەکات. واتە کەسێک بە شێوەیەکی هەمیشەیی توانای قسە کردنی بەو زمانە نامۆیە هەیە و دەتوانێت کۆنترۆڵی بکات. لە ئایەتی (١ کۆرنسۆس ١٤:١٣) دا وشەی “ئەوەی بە زمانێکی تر قسە دەکات” مانای ئەمە نییە: کەسێک لە کۆبوونەوەدا لەناکاو ڕۆحی پیرۆز بەسەریدا زاڵ دەبێت و دەتەقێتەوە بە قسەکردنی نامۆ (زمانەکان). نەخێر! مانای ئەوەیە: کەسێک بە شێوەیەکی هەمیشەیی ئەم توانای هەیە، دەتوانێت کۆنترۆڵی بکات، یان خووی پێ کردووە (لە زمانی یۆنانیدا ئەمە کاتی ئێستای ناتەواوە). هەمان شت بۆ ئایەتەکانی ٢٦، ٢٧ و ٢٨ ی خاڵی ١٤ ی ١ کۆرنسۆسیش ڕاستە.
لەبەر ئەوەی ئەم توانایە لەلایەن باوەڕدار خۆیەوە کۆنترۆڵ دەکرێت، بۆیە پۆڵسی نێردراو دەتوانێت یاسا و سنوور دابنێت. واتە دەڵێت: کەی و چۆن باوەڕداران دەتوانن لە کۆبوونەوەکاندا بە زمانەکان قسە بکەن. ئەگەر خەڵکی لەناکاو جڵەوی خۆیان لە دەست بدایەت و بە بێ ویستی خۆیان ڕۆحی پیرۆز زاڵ بووایە بەسەریاندا و کۆنترۆڵی بکردنایە، ئەوا نەدەتوانرا یاسا و سنوور دابنرێت!
ئەم دیاردەیە لە کڵێسا کۆرنسۆسدا ڕوویدا لە سەردەمی کڵێسای سەرەتاییدا. لەو کاتەدا پەیمانی نوێ هێشتا بە تەواوی نە نوسرابوو. بۆیە مەترسی گومڕایی و فێرکردنی هەڵە زۆر بوو.
کڵێسای کۆرنسۆس زۆربەی باوەڕدارانی نوێ بوون و لە بتپەرستییەوە باوەڕیان بە مەسیح هێنابوو. ئەوان کێشەی زۆریان هەبوو کە لە جیهانی بتپەرستیدا باو بوون. مەسیحییەکانی کۆرنسۆس بەدوای بەهرە مەسیحییەکاندا نەدەگەڕان، بەڵکو بەدوای ڕۆحە نامەسیحیەکاندا دەگەڕان (١ کۆرنسۆس ١٤ :١٢)!
پێدەچێت ئەو مەسیحییانەی کە هێشتا بە تەواوی لە لە مەسیح و باوەڕەکەیان تێنەگەیشتبوون، وایان زانیبێت کە ئەو بەهرە ڕۆحیانە لە ڕۆحی جۆراوجۆرەوە ( کە سەر بە مەسیح نەبوون) سەرچاوەیان گرتبوو. بەڵام پۆڵسی نێردراو فێریان دەکات کە هەموو بەهرەیەکی ڕۆحی، لە ڕۆحی پیرۆزەوە سەرچاوە دەگرێت (١ کۆرنسۆس ١٢ :٤، ١١).
پۆڵس مەسیحییەکانی کۆرنسۆسی فێر کرد کە پێویستە سەرقاڵی ئەو شتانە بن کە کەسانی تر بنیاد دەنێت. نابێت سەرلێشێواندن و پەرتەوازەیی دروست بکەن (١ کۆرنسۆس ١٤ :٣٣، ٤٠). بۆیە لەم بارودۆخەی گومڕایی و گوناهدا پێویستی زۆر بوو بە بەهرەی ڕاگەیاندنی پەیامی خودا و بەهرەی جیاکردنەوەی ڕۆحەکان (١ کۆرنسۆس ١٢ :١٠). لە سەرووی هەموو شتێکەوە، پێویستیان بە خۆشەویستی بوو (١ کۆرنسۆس ١٣).
کێشەی سەرەکی لە کۆرنسۆس ئەوە بوو کە مەسیحییەکان زیاد لە پێویست گرنگییان بە قسەکردن بە زمانە تێنەگەیشتووەکان دەدا (١ کۆرنسۆس ١٢ :٣٠). ئەمەش لە کۆبوونەوەکاندا سەرلێشێواندن و دابەشبوونی دروست دەکرد (١ کۆرنسۆس بەشی ١٤).
پۆڵس ئەم بابەتانەی خوارەی فێری باوەڕدارانی کۆرنسۆس کرد:
یەکەم: فێری ئەوەی کردن کە هەموو بەهرە ڕۆحییەکان لە ڕۆحی پیرۆزەوە سەرچاوە دەگرن (بەهرەکان، خزمەتکردنەکان و کارکردنەکان) (١ کۆرنسۆس ١٢).
دووەم: فێری ئەوەی کردن کە خۆشەویستی لە هەموو بەهرە ڕۆحیەکان گرنگترو باشترە (١ کۆرنسۆس بەشی ١٣).
سێیەم: فێری جیاوازی نێوان دوو شتی کردن: قسەکردن بە زمانی نامۆ و ڕاگەیاندنی پەیامی خودا بە زمانی ڕوون (١ کۆرنسۆس بەشی ١٤).
لەوانەیە ئەو کەسانەی کە بەهرەی قسە کردن بە زمانەکانیان هەبوو، کۆبوونەوەکانیان بە هەڵە بەکار دەهێنا بۆ ئەوەی خۆیان دەربخەن! بەڵام خودا فەرمانی دابوو کە هەموو شتێک بە ڕێکوپێکی بکرێت. ئەوان ڕەفتاری ناشیاویان دەکرد و کۆبوونەوەکانیان دەگۆڕی بۆ پەرتەوازەیی. لە جیاتی ئاشتی، لە کڵێسای کۆرنسۆس سەرلێشێواندن زاڵ بوو (١ کۆرنسۆس ١٤ :٣٣، ٤٠).
هەرچەندە پۆڵس بەهرە ڕۆحییەکانی بە بە نرخ دەزانی، بەڵام ئەو کردارانەی قەدەغە کرد کە کۆبوونەوەکانی تێکدەدا. فەرمانی دا کە لە هەموو کڵێساکاندا:
– هەموو شتێک بە زمانێک بوترێت کە هەمووان تێیدەگەن (١ کۆرنسۆس ١٢:٨-٩).
– هەموو شتێک بە خۆشەویستی بکرێت (١ کۆرنسۆس ١٣).
– هەموو شتێک بۆ بنیادنانی کڵێسا بکرێت (١ کۆرنسۆس ١٤:١٢).
– هەموو شتێک بە ڕێکوپێکی و بە شێوەیەکی گونجاو بکرێت (١ کۆرنسۆس ١٤ :٤٠).
ئازادی بەکارهێنانی بەهرە ڕۆحیەکان، دەبوو هەمیشە لە چوارچێوەی خۆشەویستی و خزمەتکردن بە یەکتریدا بمێننەوە. واتە، ئازادییەکەیان لە بەکارهێنانی ئەو بەهرانەدا نابێت لە سنووری خۆشەویستی و یارمەتیدانی خەڵک دەربچێت. دەبوو مەسیحییەکان بە بە ئارامگرتنەوە (لە گەلاتیا ٥ :٢٢) پابەندی ئەو ڕێنماییانە بن کە پۆڵس لە کتێبی پیرۆزدا بۆیانی داناوە (١کۆرنسۆس ١٤: ٢٦-٤٠).
بەم شێوەیە پۆڵس قسەکردن بە زمانە نامۆکانی لە شوێنی دروستی خۆیدا دانا بە بەراوورد بە بەهرە ڕۆحییەکانی تر. بەتایبەتی ئەو کەسانەی ئاگادار کردەوە کە خویان گرتبوو بە قسەکردن بە زمانە نامۆکان. فەرمانی پێدان کە نەک تەنها بە ڕۆح، بەڵکو بە هزریان قسە بکەن، نوێژ بکەن و سروود بڵێن.
١ کۆرنسۆس ١٤ :١٣-١٩ دەڵێت: لەبەر ئەم هۆیە ئەوەی بە زمان دەدوێت، با نوێژ بکات تاکو لێکی بداتەوە، چونکە ئەگەر بە زمانێک نوێژ بکەم، ڕۆحم نوێژ دەکات، بەڵام مێشکم بێ بەروبوومە. کەواتە چی بکەم؟ بە ڕۆح نوێژ دەکەم، هەروەها بە مێشکیشم نوێژ دەکەم. بە ڕۆح گۆرانی دەڵێم، هەروەها بە مێشکیشم گۆرانی دەڵێم. ئەگینا، ئەگەر بە ڕۆحی پیرۆز ستایشی خودا بکەیت، چۆن کەسێکی ناشارەزا بە سوپاسکردنەکەت بڵێت «ئامین»، کە نازانێت تۆ چی دەڵێی؟ سوپاسکردنەکەت باشە، بەڵام نابێتە مایەی بنیادنانی کەسێکی دیکە.
لە کۆبوونەوەکانی کڵێسادا، پۆڵس تەنها بە وشەی تێگەیشتوو واتە بە زمانێک کە هەمووان تێیدەگەیشتن، قسە دەکرد بۆ ئەوەی مەبەستی خۆی ڕوون بکاتەوە و کەسانی تر فێربکات (١ کۆرنسۆس ١٤ :١٩). کاتێک پۆڵس دەڵێت ‘قسەکردن، نوێژکردن، یان سروودگوتن بە هزرەوە’، واتای ئەوەیە کە تەنها ئەو وشانە بەکاردەهێنێت کە هەموو کەسێک تێیان دەگات!
نەدەبوو سەرەتا بە زمانی نامۆ یان تێنەگەیشتوو قسە بکەن و دواتر ڕوونی بکەنەوە، چونکە ئەوە دەستبەجێ سەرلێشێواندنی دروست دەکرد. بەڵکو دەبوو دەستبەجێ بە ووشەی ڕوون و تێگەیشتوو قسە بکەن!
لەبەر ئەوەی ڕۆحی پێغەمبەران تەواو لەژێر کۆنترۆڵی خۆیاندایە (١ کۆرنسۆس ١٤ :٣٢)، ئەوان دەتوانن بڕیاربدەن کە تەنها بە وشەی تێگەیشتوو قسە بکەن. بەم شێوەیە هەموو ئامادەبووان سوود دەبینن (١ کۆرنسۆس ١٤ :١٩). تەنها بەم شێوەیە هەموو کەس لە کۆبوونەوەکاندا بنیاد دەنرێت (١ کۆرنسۆس ١٤ :١٢)!
ڕوونکردنەوە (وەرگێڕانی) زمانەکان
(أ) ڕوونکردنەوەی زمانەکان (١ کۆرنسۆس ١٢ :١٠، ٣٠؛ ١٤ :٢٧-٢٨)
ڕوونکردنەوەی زمانەکان توانایەکی نائاساییە بۆ تێگەیشتن، وەرگێڕان و لێکدانەوەی نەک تەنها زمانە هەبووەکانی خەڵکی لە جیهاندا، بەڵکو زمانە نەناسراو و نافێمکراوەکانی فریشتەکانیش، بۆ ئەوەی هەموو گوێگرەکان لە کۆبوونەوەی کڵێسادا بنیات بنرێن.
ئەم بەهرەیە زۆر پێویستە بۆ ئەو کاتەی کەسێک بە زمانێک قسە دەکات کە کەس تێی ناگات.
مەسیحییەکان کە ئەم بەخشینەیان هەیە دەتوانن:
• مانای ئەو قسانە لێکبدەنەوە کە کەسێکی تر بە زمانێکی نەزانراو یان نامۆ دەیڵێت.
• بزانن کە ئایا ئەو کەسەی بە زمانەکان قسە دەکات ڕاستگۆیە یان نا.
- دەزانن کە ئایا ئەو قسانە ڕاستە یان درۆ، و سوودی بۆ کڵێسا هەیە یان زیانی هەیە.
(ب) قسەکردن لە هەمان کاتدا بە ڕۆحت و مێشکت.
ئامانجەکە ئەوەیە کە هەموو کەسێک لە کۆبوونەوەی کڵێسادا سوود ببینێت و بنیاد بنرێت.
ئەم بەهرەیە زۆر گرنگە بۆ تەواوکردنی بەهرەی قسەکردن بە زمانەکان (زمانە نامۆکان). چونکە کاتێک کەسێک بە زمانێک قسە دەکات کە کەسی تر تێی ناگات، پێویستە کەسێکی تر هەبێت بۆ ڕوونکردنەوەی یان وەرگێڕانی.
ئەو کەسانەی کە ئەم بەخشینەیان هەیە دەتوانن:
• ئەوە وەربگێڕن کە کەسێک بە زمانێکی نامۆ و تێنەگەیشتوو دەڵێت.
• دەزانن کە ئایا ئەو کەسەی قسە بە زمانەکان دەکات بە ڕاستی بە زمانەکان قسە دەکات یان نا.
• بزانن کە ئایا ئەو شتەی دیڵێت ڕاستە یان نا.
• بزانن کە ئایا ئەو قسانە کڵێسا بنیاد دەنێت یان تێکی دەدات.
قسەکردن بە ڕۆح و هزر لە هەمان کاتدا
ڕوونە کە ئەو کەسانەی لە کۆرنسۆس بە زمانی نامۆ و تێنەگەیشتوو قسەیان دەکرد، زۆربەی کات توانای لێکدانەوەی ئەو زمانانەیان نەبوو. واتە تەنها بەهرەی قسەکردنیان هەبوو، بەڵام بەهرەی ڕوونکردنەوەیان یان وەرگێڕانیان نەبوو (١ کۆرنسۆس ١٤ :١٣).
ئەگەر کەسێک بە شێوەیەکی بەردەوام توانای قسەکردن بە زمانەکانی هەبوایە، دەیتوانی واتاکەی ڕوون بکاتەوە. واتە ئەوەی بە زمانەکان دەیووت، دەیتوانی وەریبگێڕێت تاوەکو هەمووان ماناکەی بزانن. واتە پێویست بوو لە هەمان کاتدا بە رۆح و بە هزری قسە بکات. واتە، ئەوەی بە زمانەکان دەیگوت، پێویست بوو بە وشەی ئاسایی ڕوونی بکاتەوە! بە کورتی: پێویست بوو بە زمانی ئاسایی قسە بکات تاکو خەڵکی تێبگەن (١ کۆرنسۆس ١٤ :٥، ١٣-١٩).
بەڵام ئەم توانایە خۆکار نەبوو (١ کۆرنسۆس ١٤: ٥، ١٣). زۆربەی کات، ئەگەر لێکدەرێک (وەرگێڕێک) لەناو کڵێسادا هەبووایە، ئەوا ئەو کەسە لەلای هەموو کڵێساوە ناسراو بوو وەک کەسێک کە بەهرەی هەمیشەیی لێکدانەوەی زمانە نامۆکانی هەبوو. هەروەها، ئەو کەسە جیاواز بوو لەو باوەڕدارەی کە بەهرەی هەمیشەیی قسەکردن بە زمانە نامۆکانی هەبوو (١ کۆرنسۆس ١٢:١٠؛ ١٤: ٢٧-٢٨).
ئەگەر وەرگێڕ لە کۆبوونەوەکەدا نەبووایە، یان نەیویستایە واتای زمانەکان ڕوون بکاتەوە، چی ڕوودەدا؟ پۆڵس فەرمانی دا کە ئەوکات کەس نابێت بە زمانەکان قسە بکات (١ کۆرنسۆس ١٤ :٢٨). ئەمە زۆر گرنگە، چونکە قسەکردن بە زمانێکی نامۆ بێ ڕوونکردنەوە سوودی نییە.
(ج) یاساکانی پۆڵسی نێردراو بۆ قسەکردن بە زمانەکان
پۆڵسی نێردراو یاسای ڕوونی دانا بۆ بەکارهێنانی زمانەکان لە کۆبوونەوەکاندا:
یاسای یەکەم: ژمارەی کەسەکان
– لە زۆرترین حاڵەتدا تەنها سێ کەس دەتوانن بە زمانەکان قسە بکەن.
– دەبێت بە نۆبە قسە بکەن، نەک هەموویان لە هەمان کاتدا.
– هەر کەسێک قسەی کرد، دەبێت دەستبەجێ کەسێکی تر ڕوونی بکردایەتەوە.
– ئەمە تەنها ئەگەر وەرگێڕێک ئامادە بوایەو بیویستایە هاوکاری بکات لە وەرگێڕانی زمانە نامۆکان.
یاسای دووەم: قەدەغەکراوەکان
– قەدەغەیە کە هەمووان پێکەوە لە هەمان کاتدا بە زمانەکان قسە بکەن (١ کۆرنسۆس ١٤ :٢٧). ئەمە سەرلێشێواندن دروست دەکات.
– قەدەغەیە کە ژنان لە کۆبوونەوەکانی کڵێسادا پشێوی دروست بکەن لە ڕێگەی قسە کردن بە زمانەکان یان بە ڕاگەیاندنی پەیامی خودا بە شێوەیەکی نەشیاو(١ کۆرنسۆس ١٤:٣٤-٣٨).